Hội chứng sau viêm tủy xám

Tiền sử bệnh viêm tủy xám

Bệnh viêm tủy xám là bệnh do vi-rút tấn công các dây thần kinh điều khiển chức năng vận động. Bệnh viêm tủy xám (bệnh tê liệt trẻ em) đã được diệt trừ tận gốc ngay từ sớm ở từng quốc gia trên thế giới kể từ khi có sự chấp thuận cho phép sử dụng các vắc-xin chủng ngừa là Salk (1955) và Sabin (1962).

Năm 2013, chỉ có ba quốc gia (Afghanistan, Nigeria và Pakistan) vẫn còn người mắc bệnh viêm tủy xám, giảm hơn 125 quốc gia so với năm 1988.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có 12 triệu người trên toàn thế giới bị tàn tật ở một số mức độ do bệnh viêm tủy xám gây ra.

Trung Tâm Thống Kê Y Tế Quốc Gia ước tính ở Hoa Kỳ có một triệu người mắc bệnh viêm tủy xám còn sống sót với gần một nửa trong số họ bị liệt do một số dạng tình trạng sức khỏe suy yếu gây nên. Các đợt bùng phát bệnh viêm tủy xám lớn cuối cùng ở Hoa Kỳ là vào đầu những năm 1950.

Hội chứng sau viêm tủy xám là gì?

Đã từ lâu đa phần những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám đã sống một cuộc sống tích cực, họ đã không còn nhớ về căn bệnh viêm tủy xám, tình trạng sức khỏe của họ đều ổn định. Nhưng vào cuối những năm 1970, những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám thấy xuất hiện một số vấn đề mới như mệt nhọc, đau đớn, các vấn đề về hô hấp hoặc nuốt kèm theo là tình trạng ốm yếu thêm.

Các chuyên gia y tế gọi đây là hội chứng sau viêm tủy xám (PPS).

Một số người trải qua tình trạng mệt nhọc liên quan đến bệnh PPS ví dụ như tình trạng mệt lử giống như mắc cúm diễn tiến theo chiều hướng trầm trọng đi mỗi ngày. Kiểu mệt nhọc này cũng có thể gia tăng khi hoạt động thể chất và có thể gây khó tập trung và nhớ. Những người khác gặp phải tình trạng mệt mỏi cơ bắp, một dạng cơ bắp yếu tăng thêm khi vận động và thuyên giảm khi nghỉ ngơi.

Nghiên cứu cho thấy rằng quãng thời gian một người đã sống với những tàn dư của bệnh viêm tủy xám cũng dài như của một yếu tố nguy cơ như tuổi thời gian. Dường như những ai đã trải qua tình trạng tê liệt ban đầu trầm trọng nhất có được khả năng phục hồi chức năng lớn nhất cũng gặp nhiều vấn đề hơn những người khác hiện gặp phải ít vấn đề ban đầu trầm trọng hơn.

Hội chứng sau viêm tủy xám dường như có liên quan đến việc lạm dụng thể chất và có thể là căng thẳng thần kinh. Khi vi-rút gây bệnh viêm tủy xám phá huỷ hoặc làm tổn thương các nơron thần kinh vận động, các sợi cơ bị bỏ rơi và dẫn đến tình trạng tê liệt.

Những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám đã lấy lại được khả năng cử động vì các tế bào thần kinh kế bên không bị ảnh hưởng đã “đâm chồi” và kết nối lại các cơ bị bỏ rơi.

Những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám nhiều năm với hệ thần kinh cơ được tái thiết lại này hiện đang phải gánh chịu những hậu quả – các tế bào thần kinh sống sót làm việc quá sức và các bắp cơ và khớp xương kiệt sức, cộng thêm những ảnh hưởng của quá trình già cỗi. Mặc dù quá trình tìm kiếm nguyên nhân do vi-rút gây ra vẫn tiếp diễn nhưng không có một bằng chứng tuyệt đối để ủng hộ cho khái niệm rằng hội chứng sau viêm tủy xám là một tình trạng tái nhiễm vi-rút gây bệnh viêm tủy xám.

Kiểm soát PPS

Những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám chăm lo cho sức khỏe của bản thân bằng việc tìm cơ sở chăm sóc y khoa định kỳ, chọn lựa chất dinh dưỡng, tránh tăng cân quá mức và bỏ thuốc lá hoặc thú vui rượu chè quá mức.

Những người đã chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám nên lắng nghe cơ thể của mình, tránh các hoạt động gây đau đớn, tránh lạm dụng cơ bắp và tiết kiệm năng lượng bằng cách tránh làm các nhiệm vụ không cần thiết và sử dụng thiết bị thích ứng khi cần thiết.

Về bản chất thì PPS không phải là một bệnh lý de dọa tới tính mạng nhưng nó có thể gây nên tình trạng khó chịu đáng kể và tàn tật. Tình trạng tàn tật phổ biến nhất do PPS gây nên là suy giảm khả năng cử động.

Những người mắc PPS có thể cũng gặp phải những khó khăn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày ví dụ như nấu nướng, dọn dẹp, mua sắm và lái xe. Một số người có thể phải cần đến các thiết bị hỗ trợ như gậy chống, nạng đỡ, khung tập đi, xe lăn, hoặc xe máy điện.

Sống với Hội chứng sau viêm tủy xám thường có nghĩa là điều chỉnh với những khuyết tật mới; đối với một số người mắc PPS, sống lại những trải nghiệm thời nhỏ với căn bệnh viêm tủy xám có thể là một tổn thương và thậm chí là một trải nghiệm khủng khiếp. Ví dụ: việc chuyển từ xe lăn tay sang xe lăn điện có thể gặp nhiều khó khăn.

Thật may là PPS ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm trong cộng đồng y khoa và ngày càng nhiều các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có kiến thức vững vàng về PPS để có thể đem đến sự giúp đỡ phù hợp về y khoa và thích hợp về tâm lý.

Ngoài ra còn có các nhóm hỗ trợ bệnh nhân mắc PPS, các bản tin thường kỳ và những mạng lưới giáo dục cung cấp những thông tin cập nhật về PPS đồng thời cho những người mắc bệnh biết rằng trong cuộc đấu tranh phòng chống bệnh tật này, họ không chỉ có một mình.

Các nguồn lực

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm thông tin về hội chứng sau viêm tủy xám hoặc có thắc mắc cụ thể thì bạn có thể liên hệ với các chuyên gia thông tin của chúng tôi, làm việc các ngày trong tuần từ thứ Hai đến thứ Sáu, gọi miễn phí theo số 800-539-7309 từ 7 giờ sáng đến 12 giờ đêm theo giờ miền Đông (ET).

Nguồn: Tổ Chức Y Tế Quốc Tế Sau Viêm Tủy Xám, Phòng Khám Sau Viêm Tủy Xám thuộc Bệnh Viện Thần Kinh Montreal